دبیان (Debian) یک توزیع لینوکس است که یکی از محبوب‌ترین و پایدارترین توزیع‌ها در جهان محسوب می‌شود. دبیان بر اساس اصول آزادی نرمافزار و متن باز توسعه یافته است و هدف آن ارائه یک سیستم عامل قابل استفاده، پایدار و بدون هزینه است.
Debian چیست؟ | معرفی دبیان
نوعی سیستم عامل شبه یونیکس محسوب می شود که کاملا از نرم افزارهای رایگان تشکیل پیدا کرده است و اکثر نرم افزارهای آن دارای مجوز پروانه عمومی همگانی گنو می باشند. دبیان یکی از با سابقه ترین سیستم عامل لینوکس می باشد که به علت پایداری بالا از جمله بهترین انتخاب های سال 2018 لقب گرفته است.
سیستم های لینوکس نظیر ابونتو بر پایه دبیان ایجاد شده اند. Debian شامل نرم‌افزارهای مدیریت بسته، ریپازیتری‌ها و جوامع پویای فوق العاده ای می باشد. به همین دلیل است که دبیان پشتیبانی قوی برخوردار می باشد.
Debian در سه کانال اصلی ارائه می شود که این کانال ها شامل تست (در حال توسعه)، پایدار و ناپایدار می شوند. کانال های پایدار دارای بالاترین امنیت و پایین ترین باگ ممکن بوده و به روز رسانی های منظمی دارند.
دبیان تا حدود زیادی کاربرپسند بوده و از سایر توزیع ها نظیر ابونتو، ChaletOS و Manjaro پیشرفته تر است. کار کردن با این توزیع ساده تر از کار کردن با توزیعی همچون Gentoo می باشد. ضمن اینکه پایداری آن موجب بیشتر شدن جذابیت Debian شده است.
توزیع Debian والد چندین توزیع دیگر لینوکس از جمله Ubuntu می باشد. توزیع Linux Mint نیز که بسیار سبک است بر مبنای توزیع ابونتو ایجاد شده است بنابراین به گونه ای زیرشاخه Debian به شمار می رود.
توزیع های Debian نیز در حوزه سرور و دسکتاپ، به طور گسترده استفاده می شوند. Debian پروژه ای open source است که بر Stability یا «ثبات» تاکید دارد. ضمنا بزرگ ترین و جامع ترین منبع نرم افزارها هم متعلق به همین خانواده می باشد.
تاریخچه Debian
بعد از معرفی debian به تارچه این سیستم میرسیم .لینوکسDebian اولین بار در سال 1993 ارائه شد. این لینوکس به وسیله یان مرداک و تعداد زیادی برنامه نویس داوطلب ایجاد شد. آنها در ذهن خود این ایده را داشتند که نوعی سیستم عامل را به دنیا معرفی کنند که کاملا غیر تجاری باشد.
پیشنهاد: خرید سرور مجازی ارزان دبیان از دوریس هاست
بیشتر زمانی که این افراد به منظور نوشتن لینوکس دبیان صرف کردند مربوط به زمان های اضافه و همچنین اوقات فراغت آنها بود و هیچ پولی جهت برنامه نویسی دبیان دریافت نمی کردند.
در ابتدای کار تصور می شد که دبیان به سادگی تمام شده و بسیاری از افراد اعتقاد داشتند که در نهایت این پروژه متلاشی شده و نتیجه ای نخواهد داشت و پروژه دبیان با شکست مواجه می شود.
اما واقعیت چیز دیگری بود و اتفاقات متفاوتی رقم خورد. دبیان نه تنها متوقف نشد بلکه پیشرفت سریعی داشت و در طول یک دهه تبدیل به مطرح ترین توزیع لینوکس در جهان شد.
به جرات می توان گفت که معرفی Debian گسترده ترین و بزرگ ترین پروژه اشتراکی در دنیا است که شاید در هیچ زمان دیگری نظیرش اتفاق نیفتد. تا کنون بیش از 120 توزیع جدید از لینوکس انتشار پیدا کرده است که تمامی آنها بر پایه دبیان می باشند و این موضوع نشانگر قدرت بالای این سیستم عامل می باشد.
ویژگی های Debian
با معرفی Debian حالا قصد داریم تا شما رو با ویژگی های اون آشنا کنیم. با توجه به اینکه دبیان یک پروژه کد باز محسوب می شود دست برنامه نویس ها را باز گذاشته و به همین علت برنامه نویسانی که قصد دارند سورس یک توزیع را دستکاری کنند و نسخه ای جدید را ارائه دهند توزیع Debian را انتخاب می کنند. از جمله ویژگی های Debian می توان به ؛
آزادی و متن باز
دبیان به صورت کاملاً آزاد و متن باز توسعه می‌یابد. این به معنای داشتن دسترسی به کد منبع، قابلیت تغییر و بهبود آزادانه است.
پایداری
به عنوان یک توزیع پایدار شناخته می‌شود. این بدان معناست که تمرکز زیادی بر استقرار و ثبات سیستم و به‌روزرسانی‌های پشتیبانی شده دارد.
بسته نرم افزاری بزرگ
دبیان بیش از ۶۰۰۰۰ بسته نرمافزاری را پشتیبانی میکند. این امر به کاربران امکان می‌دهد بستههای مورد نیاز خود را با استفاده از سیستم مدیریت بسته نصب و مدیریت کنند.
پشتیبانی از معماری‌های متنوع
دبیان پشتیبانی از معماری‌های مختلف سخت‌افزاری مانند x86, amd64, ARM, PowerPC, و SPARC را داراست. این به کاربران امکان می‌دهد دبیان را بر روی محصولات سخت‌افزاری متنوع اجرا کنند.
امنیت
امنیت یکی از اولویت‌های دبیان است. تیم امنیتی دبیان به‌روزرسانی‌های امنیتی را در مواقع ضروری ارائه می‌دهد و سیستم‌های امنیتی قوی را به همراه دارد.
جامعه فعال
لینوکس دبیان توسط یک جامعه فعال از توسعه‌دهندگان و کاربران حمایت می‌شود. این جامعه بزرگ مسئولیت توسعه، بهبود و پشتیبانی از دبیان را بر عهده دارد. این به معنای داشتن یک پشتیبانی فعال، راهنمایی و اشتراک دانش در مورد دبیان است.
نصب آسان
سیستم عامل دبیان دارای فرآیند نصب آسان است که به کاربران امکان می‌دهد به سرعت سیستم خود را نصب کنند و به کاربری آن بپردازند.
تنوع محیط کاربری
دبیان از محیط‌های کاربری متنوعی مانند GNOME، KDE، Xfce، LXDE و غیره پشتیبانی میکند. این به کاربران امکان می‌دهد محیط کاربری مورد نظر خود را انتخاب و استفاده کنند.
اکوسیستم بزرگ نرمافزاری
با توجه به محیط متن باز و آزاد دبیان، این توزیع به یک اکوسیستم بزرگ از نرم‌افزارهای متن باز و آزاد دسترسی می‌دهد. این شامل برنامه‌های آفیس، مرورگرها، ابزارهای توسعه و بسیاری دیگر است.
حمایت بلندمدت
یکی از ویژگیهای مهم دبیان، حمایت بلندمدت آن است. دبیان دارای یک برنامه حمایت طولانی‌مدت است که به کاربران اطمینان می‌دهد تا به مدت چند سال بتوانند از بروزرسانی‌ها و پشتیبانی‌های رسمی برخوردار باشند.
با توجه به این ویژگی‌ها، دبیان به عنوان یکی از توزیعهای لینوکس محبوب و مورد اعتماد بسیاری از کاربران در سراسر جهان شناخته می‌شود.
انواع نسخه های دبیان
دبیان (Debian) به عنوان یک توزیع لینوکس گسترده، انواع نسخه‌های مختلفی را ارائه می‌دهد. در ادامه، برخی از این نسخه‌ها را بررسی می‌کنیم:
Debian Stable:
نسخه Stable یا پایدار دبیان، نسخه پایدارترین و پراستفاده‌ترین آن است. این نسخه به‌روزرسانی‌های امنیتی و بهینه‌سازی‌های جزئی را دریافت میکند و برای محیط‌های تولیدی و سرویس‌دهی بهبود و پشتیبانی می‌شود.
Debian Testing:
نسخه Testing دبیان، نسخه‌ای است که در حال توسعه است و تست‌های بیشتری روی آن انجام می‌شود. این نسخه دارای آخرین بسته‌ها و به‌روزرسانی‌ها است و برای کسانی که به آخرین ویژگی‌ها و نسخه‌های برنامه‌ها علاقه دارند، مناسب است. اما به علت طبیعت تستی، ممکن است برخی از مشکلات و ناهمخوانی‌ها در آن وجود داشته باشد.
Debian Unstable (Sid):
نسخه Unstable دبیان، به صورت روزانه و بدون هیچگونه ضمانتی به روزرسانی می‌شود. این نسخه برای توسعه‌دهندگان و آزمایشگران مناسب است و امکان ظهور مشکلات و عدم پایداری در آن وجود دارد.
Debian Multimedia:
نسخه Multimedia دبیان، یک ویژگی خاص برای استفاده در محیط‌های چندرسانه‌ای دارد. این نسخه شامل بسته‌ها و ابزارهای مربوط به مالتی‌مدیا است و برای استفاده در برنامه‌های صوتی، تصویری و چندرسانه‌ای مناسب است.
Debian Live:
نسخه Live دبیان، یک نسخه قابل راه‌اندازی مستقل است که می‌توانید آن را بدون نیاز به نصب مستقیم بر روی سیستم خود اجرا کنید. این نسخه به صورت یک رسانه بوت‌پذیر قابل استفاده است و به کاربران اجازه می‌دهد دبیان را تجربه و بررسی کنند قبل از تصمیم‌گیری برای نصب آن بر روی سیستم‌هایشان.
Debian Edu / Skolelinux:
این نسخه از دبیان برای استفاده در محیط‌های آموزشی و مدارس طراحی شده است. این نسخه شامل ابزارها و برنامه‌های آموزشی است و به مدیران سیستم و معلمان امکان می‌دهد یک بستر امن و مناسب برای یادگیری و آموزش ایجاد کنند.
Debian Raspberry Pi:
نسخه Raspberry Pi دبیان، برای سیستم‌های Raspberry Pi ساخته شده است. این نسخه امکان اجرای دبیان روی این سیستم‌های جانبی کوچک را فراهم میکند و به کاربران امکان استفاده از قدرت دبیان بر روی این سیستم‌ها را می‌دهد.
Debian GNU/Hurd:
این نسخه از دبیان برای استفاده بر روی هسته Hurd ساخته شده است. Hurd یک هسته جایگزین برای لینوکس است و در این نسخه از دبیان استفاده می‌شود.
این تنها برخی از نسخه‌های دبیان هستند و توزیع اصلی دبیان نیز قابلیت سفارشی‌سازی بسیار زیادی دارد که به کاربران امکان می‌دهد تنظیمات و نصب بسته‌ها را بر اساس نیاز خود انجام دهند.
مزایا و معایب دبیان
دبیان (Debian) دارای مزایا و معایب خاصی است. در زیر، به برخی از مزایا و معایب دبیان اشاره می‌کنیم:
مزایای دبیان
- آزادی و متن باز
- پایداری
- بسته نرم افزاری بزرگ
- پشتیبانی از معماری‌های مختلف
- امنیت
معایب دبیان
- قدرت مصرف منابع بالا
- نیاز به تجربه و دانش فنی برای راه‌اندازی و پیکربندی
- کمبود برخی از بسته‌ها و نرم‌افزارهای تجاری
- فراگیری منحصر به فرد سیستم بسته‌بندی APT
- نیاز به اینترنت برای بروزرسانی.
نحوه نصب لینوکس دبیان
نحوه نصب دبیان به صورت کلی شامل مراحل زیر است:
1.دریافت فایل ISO: ابتدا باید فایل ISO نسخه دبیان را از وب‌سایت رسمی دبیان (https://www.debian.org) دریافت کنید. برای انتخاب نسخه و معماری مناسب، بهتر است با توجه به نیازهای خود، نسخه مناسب را دانلود کنید.
2.ذخیره فایل ISO: پس از دریافت فایل ISO، آن را در یک مکان مشخص در سیستم خود ذخیره کنید.
3.راه‌اندازی سیستم از روی فایل ISO: سپس، فایل ISO را بر روی یک رسانه بوت‌پذیر قابل استفاده مانند USB یا دیسک DVD رایت کنید. با استفاده از روش مناسب، سیستم خود را رسانه بوت‌پذیر، مثلاً USB، راه‌اندازی کنید.
4.انتخاب نصب دبیان: هنگام راه‌اندازی سیستم، صفحه اصلی نصب دبیان ظاهر می‌شود. از منوی ظاهر شده، گزینه “Install” یا “Graphical Install” را انتخاب کنید.
5.تنظیمات نصب: در مراحل بعدی، باید تنظیمات مختلفی را برای نصب دبیان انجام دهید، از جمله زبان، مکان، صفحه‌کلید و تنظیمات شبکه. دستورالعمل‌های مربوطه را روی صفحه دنبال کنید.
6.تقسیم بندی دیسک: در مرحله بعد، باید دیسک سیستم را تقسیم بندی کرده و مکان نصب را انتخاب کنید. می‌توانید از تقسیم‌بندی خودکار یا دستی استفاده کنید.
7.نصب برنامه‌های پیش‌فرض: در این مرحله، برنامه‌های پیش‌فرض دبیان که می‌خواهید نصب شوند را انتخاب کنید. مثلاً می‌توانید محیط دسکتاپ مورد نظر خود را مانند GNOME، KDE، Xfce و… انتخاب کنید و بستههای اضافی مورد نیاز را نیز انتخاب کنید.
8.تکمیل نصب: پس از انتخاب برنامه‌های پیش‌فرض، نصب دبیان آغاز می‌شود. صبور باشید و صبر کنید تا فرآیند نصب به پایان برسد.
9.تنظیم مدیر راهبری: در این مرحله، باید یک مدیر راهبری (superuser) و رمز عبور مدیر راهبری را برای دسترسی به سیستم تعیین کنید. این اطلاعات به شما اجازه می‌دهد تا عملیات مدیریتی را بر روی سیستم انجام دهید.
10.نصب تکمیل شده: پس از تنظیم مدیر راهبری، فرآیند نصب به پایان می‌رسد و می‌توانید سیستم خود را راه‌اندازی کنید.
این توصیفی خلاصه از مراحل نصب دبیان است. لطفاً توجه داشته باشید که مراحل دقیق و جزئیات بیشتری وجود دارد و ممکن است بسته به نسخه و نحوه نصب انتخابی متفاوت با. بهتر است قبل از نصب، راهنمای رسمی دبیان را مطالعه کنید یا از منابع و منابع آموزشی دیگر استفاده کنید.
تفاوت سیستم عامل دبیان و CENTOS چیست؟
دبیان (Debian) با دیگر سیستم‌عامل‌های لینوکس مانند سنت او اس در برخی جوانب تفاوت دارد. در ادامه، تفاوت‌های دبیان با سیستم‌عامل سنتوس لینوکس را بررسی می‌کنیم:
تفاوت دبیان و سنتوس
تفاوت‌های اصلی بین دبیان (Debian) و سنتوس (CentOS) عبارتند از:
منشأ و بنیان:
دبیان یک توزیع مستقل است که بر اساس اصول آزادی و متن باز توسعه می‌یابد. از سوی دیگر، سنتوس بر پایه توزیع رد هت (Red Hat) توسعه می‌یابد و نسخه متن‌بازی از توزیع معروف Red Hat Enterprise Linux (RHEL) است.
سیاست پشتیبانی:
دبیان پایداری و ثبات را در نظر می‌گیرد و نسخه‌های پایدار خود را برای مدت زمان طولانی پشتیبانی میکند. از سوی دیگر، سنتوس به عنوان یک توزیع طول عمر بلند (Long-Term Support) توسعه می‌یابد و دوره پشتیبانی بلند مدت را فراهم میکند.
ابزارها و مدیریت:
دبیان از سیستم بسته‌بندی APT (Advanced Package Tool) برای مدیریت بستههای نرمافزاری استفاده میکند. از سوی دیگر، سنتوس از سیستم بسته‌بندی YUM (Yellowdog Updater, Modified) استفاده میکند.
جامعه و حمایت:
دبیان یکی از توزیعهای بزرگ و دارای جامعه فعال کاربران و توسعه‌دهندگان است. دبیان توسط بنیاد دبیان حمایت می‌شود و جوامع کاربران فعال دارد. از سوی دیگر، سنتوس توسط شرکت Red Hat حمایت می‌شود و برخی از ابزارهای تجاری و پشتیبانی حرفه‌ای را فراهم میکند.
معماری‌های پشتیبانی شده:
دبیان پشتیبانی از معماری‌های متنوعی مانند x86, amd64, ARM, PowerPC و SPARC را داراست. از سوی دیگر، سنتوس اغلب بر روی معماری x86_64 است.
توزیع های مختلف بر پایه دبیان
دبیان به عنوان یکی از توزیع های اصلی لینوکس، شامل توزیع های زیادی است که از این سیستم عامل مشتق شده اند. این توزیعهای مشتق بر اساس دبیان ساخته شده‌اند و برخی از آنها عبارتند از:
- اوبونتو (Ubuntu)
- لینوکس مینت (Linux Mint)
- کالی لینوکس (Kali Linux)
- دبیان مستند (Debian Edu)
- آپالیکس (Apalinux)
- پی‌سی‌بی‌اس‌دی (PCLinuxOS)
- آنتیکس (antiX)
- بک‌ترک (BackTrack)
- پاروت سکیور (Parrot Security)
- ماکسوبین (Maxoben)
- های سکیور (Heads)
- زورین (Zorin OS)
- لینوکس بابون (Baboon Linux)
- آبنتوسات (Abontos)
- لینوکس آرچ (Linux Arch)
- مورفیکس (MorfixOS)
- وای‌او‌آرک (VyOS)
- آموزش دبیان (Debian Edu)
- بک‌ترک (BackTrack)
- دبیان کلون (Debian ClonOS)
سخن آخر
در صورتی که به دنبال یک توزیع لینوکس پایدار، امن و با انعطافپذیری فراوان هستید، دبیان بدون شک یک گزینه بسیار عالی برای شماست. دبیان به عنوان یکی از توزیعهای لینوکس محبوب و پرکاربرد، از امکانات و ویژگیهای بسیاری برخوردار است که به شما امکان استفاده مطمئن در محیط‌های مختلف را می‌دهد. با استفاده از دبیان شما می‌توانید نیازهای خود را برآورده کنید و سیستمی سازگار و قابل اعتماد را تجربه کنید.
سوالات متدوال
دبیان چیست و به چه صورتی کار میکند؟
دبیان یک توزیع لینوکس است که بر پایه اصول آزادی نرمافزار ساخته شده است و با مدیریت پکیجهای APT کار میکند.
چه توزیعهایی بر پایه دبیان وجود دارد؟
توزیعهایی مانند اوبونتو، لینوکس مینت، کالی لینوکس و زورین، بر پایه دبیان هستند.
چه ویژگیهایی دبیان را از سایر توزیعهای لینوکس متمایز میکند؟
ویژگیهای دبیان شامل پایداری، امنیت، انعطافپذیری و بستههای نرمافزاری بسیار است.
